Op een slooplocatie in de Jordaan werden eind 2012 zes bijzondere woningen opgeleverd. Het project bestaat uit twee kleine blokjes van drie paviljoenachtige woningen tegenover elkaar met daartussen een aangenaam hofje. De blokjes zijn gesitueerd aan de Elandsstraat en aan de Lijnbaansstraat. Het project werd door de bewoners zelf ontwikkeld. Zij organiseerden zich in de vereniging Elzes.
Achtergrond
Drie bevriende stellen die met hun gezin in de binnenstad van Amsterdam wilden blijven wonen besloten in 2004 naar mogelijkheden te zoeken om samen op te trekken. Zij wisten na een jarenlange zoektocht de hand te leggen op een bijzondere locatie in hartje Jordaan. Zowel aan de Elandsstraat als de Lijnbaansstraat, twee parallel aan elkaar lopende woonstraten, moest oude bebouwing vanwege de deplorabele staat waarin deze verkeerde, plaats maken voor nieuwbouw. Aan beide woonstraten was op dezelfde hoogte ruimte voor de realisatie van drie woningen. De zes nieuw te bouwen woningen konden op deze manier worden gegroepeerd rond een gemeenschappelijke hof of binnenplaats. Bastiaan Jongerius, zelfstandig architect en een van de initiatiefnemers, zag meteen de potentie van de bijzondere locatie. En Niels Bon, die destijds als ontwikkelaar voor een Amsterdamse woningcorporatie werkzaam was, zag direct voor zich hoe deze binnenstedelijke locatie zou kunnen worden ontwikkeld.
Planontwikkeling
Nadat de initiatiefnemers medestanders hadden gevonden in hun eigen sociale omgeving, werd de vereniging Elzes opgericht. De vereniging werd opdrachtgever voor de planontwikkeling en maakte afspraken met de gemeente over de verwerving (in erfpacht) van de (nog vervuilde) grond en de bestaande opstallen. Bastiaan Jongerius kreeg als architect en een van de toekomstige bewoners de opdracht om het ontwerp voor het project te maken. Omdat de initiatiefnemers weinig ervaring hadden met CPO, werd De Regie verzocht de vereniging op een aantal onderdelen te begeleiden.
Veel zaken, die met het ontwikkelen van nieuwbouwwoningen op een binnenstedelijke locatie terug te voeren waren, bleek de vereniging samen met de architect in de praktijk zonder veel hulp of ondersteuning van De Regie prima zelf te kunnen aansturen. De achtergronden van Bastiaan en Niels speelden daarbij uiteraard een belangrijke rol. De Regie vulde tijdens het proces alleen op afroep de kennis en ervaring aan die bij de vereniging of de architect ontbrak. Denk bijvoorbeeld aan het opzetten van de financiële structuur van het project, de met de verschillende partijen te sluiten overeenkomsten, of het af en toe bijwonen van een overleg met de gemeente of een derde partij.
Voor Bastiaan, was het niet altijd eenvoudig te laveren tussen zijn rol als architect en als bewoner. Ook in dergelijke situaties kan het voor de onderlinge verstandhouding in een groep handig zijn dat De Regie als onafhankelijke en neutrale partij soms een rol kan spelen om zaken in goede banen te helpen leiden. Gelukkig heeft zijn dubbelrol in het project geen rol van betekenis gespeeld.
Realisatie
De bouw is het voorjaar van 2010 gestart en in 2012 werd het project opgeleverd. De oppervlakte van de woningen varieert tussen 88 en 176 m2 GBO (gemiddeld circa 150 m2). De bijzondere kwaliteit van het project werd snel opgepikt. Een jaar na de oplevering, in 2013, kreeg het project de Amsterdamse Nieuwbouwprijs.
Locatie | Elandsstraat / Lijnbaansstraat, Amsterdam (Jordaan) |
Initiatief | Drie bevriende gezinnen |
Opdrachtgever | Vereniging Elzes |
Procesbegeleiding | De Regie (Amstelveen) |
Architect | Bastiaan Jongerius |
Bouwer | Wever Bouw |
Programma | 6 woningen rond een binnenhof |
Start ontwikkeling | 2004 |
Oplevering | 2012 |